Rozdział 2

Na długo przed najwcześniejszymi źródłami pisanymi powstawały rysunki, mogące wskazywać na znajomość podstaw matematyki. Na przykład paleontologowie odkryli ochrowe skały w południowoafrykańskiej jaskini, ozdobione wydrapanymi motywami geometrycznymi sprzed 70 tysięcy lat. Także prehistoryczne artefakty odkryte w Afryce (sprzed 35 tysięcy lat) i we Francji (sprzed 20 tysięcy lat wskazują na próby ilościowego określania czasu.

Istnieją przesłanki, że niektóre pierwsze próby liczenia były związane ze przewidywaniem kolejnej menstruacji. Znajdowano na przykład rządki 28, 29 lub 30 nacięć, po których następowało nacięcie różniące się od poprzednich. Starożytni łowcy znali też koncepcję liczenia "nic, jeden, dwa, wiele" w odniesieniu do złowionych zwierząt, liczenie było też zapewne istotne przy ocenianiu szans w walkach plemiennych oraz liczebności stad. Jeśli pasterz w swoim stadzie miał przykładowo 63 owce siedząc przed jaskinią z kością i kawałkiem mógł łatwo je policzyć. Stawał przed jaskinią i liczył kolejno wychodzące zwierzęta, za każdym razem stawiając jedno nacięcie dla jednego osobnika. W ten sposób otrzymywał kość z ilością nacięć odpowiadającą liczności jego stada. Gdy wieczorem spędzał z powrotem zwierzęta do bezpiecznej kryjówki mógł sprawdzić ich ilość przesuwając palcem po kolejnych wgłębieniach w kości.

Kość z Ishango, znaleziona w źródłach Nilu (północno-wschodnie Kongo) pochodzi sprzed 20 tysięcy lat (górny paleolit). Jedna z typowych interpretacji głosi, że jest to najwcześniejsza znana demonstracja liczb pierwszych.

Jest to narzędzie wykonane z kości datowane na epokę górnego paleolitu. Jest to ciemnobrązowa długa kość strzałkowa pawiana, z umieszczonym na jednym z końców ostrym kawałkiem kwarcu, który być może służył do grawerowania. Na kości tej wykonano trzy rzędy pogrupowanych po kilka, kilkanaście nacięć rysami różnej długości.